Muhittin KAYA

Emniyet Teşkilatında İlklere İmza Atan Bir Portre: MUHİTTİN KAYA

‘Bazı insanlar vardır, şanslı doğmuşlardır. Yaşam boyu şansları hep yaver gider. Fırsat aramalarına/yaratmalarına gerek yoktur. Fırsatlar onlar için vardır, onlara sunulur, makamlar onlar içindir adeta bahşedilir.

Bazıları da yırtıcıdır, mücadelecidir, fırsatları kovalar ve sonunda yakalar! Yakalamakla kalmaz, o görevi layığıyla yerine getirmeye çabalar. O koltuklara, makamlara yapışmak yerine kendisinden sonra geleceklere yer açar, el tutar; işte o zaman daha da büyür insanlar.’

2006 yılının ilk ayları, Ankara adliyesinde emeklilik sonrası avukatlık stajı yapan -ayni zamanda hocamız olan- bir meslek büyüğümüzle eşimin odasında öğrencilik sonrası ilk kez karşılaştığımda ister istemez heyecanlanıyor, bir film şeridi gibi yıllar öncesine dönüyorum. 1978 yılında Polis Enstitüsü/Akademisinde bizler öğrenci iken çiçeği burnunda bir şube müdürü, silah-atış dersinde bizleri ilk kez silahlarla tanıştırır. Bazılarımız polisin kullanmış olduğu silahları daha önceden görmüş olsak da mekanik, teorik ve de uygulamalı silah eğitimini bir ders olarak ilk kez görüyorduk. Onun için bu ders, hocanın anlatımlarının çok dikkatle dinlendiği, hepimizin ilgisinin yüksek olduğu ve sonrasında poligonda atış eğitiminin yapıldığı uygulamalı derslerin en önemlisiydi.  Müdürümüz, bizlere bir yandan öğretmenlik yaparken diğer yandan Kriminal Polis Laboratuarları Dairesinde Emniyet Teşkilatı bünyesinde yeni bir yapılanmanın, teknik açıdan delilden sanığa gidilen sistemin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için kolları sıvayan ekibin içersinde çalışmaktadır. Kriminal polislik açısından atılım yapılan yıllar. Şube Müdürlüğü düzeyinde yürütülen hizmetler 1977 yılında Daire Başkanlığı düzeyine yükseltilerek yeniden yapılandırılmıştır. Daire Başkanlığının kurulmasının ardından Kriminal Polis Bölge Laboratuarlarının kurulması çerçevesinde sahtecilik, balistik, bomba uzmanlığı ve diğer konularda alanında uzman amirler yetiştirilir. Ve ardından bölge kriminal laboratuarları peş peşe kurulur. Bu başlangıç, polisin elini güçlendirme de sanıktan delile ulaşma döneminin sorgulanarak yeni bir vizyon yakalanması yolunda bir kilometre taşı olmuştur. Ayni zamanda toplum/vatandaş açısından da sevindirici bir durumdur. Faili meçhullerin, mağduriyetlerin azalacağı; en azından suç işleyen birinin 1 yıl, 5 yıl ya da 10 yıl sonra suç işlerken bırakacağı iz arşivlerde kendisini delil olarak bekleyecek, bir başka suça karıştığında kendisini ele verecektir. Kriminal polisimizin öyküsü tabiî ki başlı başına ayrı bir süreç; bu süreçte dünden bugüne görev yapan tüm mensuplarımızın emekleri yadsınamaz.

Muhittin KAYA müdürümüzü/hocamızı daha yakından tanıyabilmek için biyografisine kısaca göz atmakta yarar vardır.

Adapazarı-Demirbey (İcbariye) köyünde 1945 yılında doğmuş, Ankara’da 1963 yılında Polis Koleji, 1966 yılında Polis Enstitüsünden mezuniyet sonrası polis amiri olarak EGM Merkez Polis Laboratuarında “kriminalistik asistanı” olarak göreve başlamış; 1970 yılında bir yandan Ankara Hukuk Fakültesinden mezun olurken ayni zamanda “kriminalistik uzmanı” olmuş ve aynı yıl ilk kez Ankara dışında kurulan İzmir Polis Laboratuarının kurucu şefliğini yürütmüştür. 1974 yılında Devlet Lisan Okulunu bitirip CENTO bursu sınavlarını kazanarak mesleki ihtisas için 1976 yılında İngiltere’ye gitmiş; lisan bilgisini pekiştirip, dedektiflik, teknik fotoğraf ve ateşli silahlar konusunda eğitim görmüş; ayrıca Nottigham balistik laboratuarı, Birmigham ve Scotland Yard laboratuarlarında uygulamalı çalışmalarda bulunmuştur. Ayrı ayrı tarihlerde Paris İnterpol Kriminalistik Kongresi ve Londra’daki mesleki toplantılara Türk delegesi olarak katılmıştır.

1977 yılından itibaren öğrencilik ve asistanlık yılları sonrası -7 yıllık aradan sonra- Ankara yılları yeniden başlar. Merkez Polis Laboratuarında şube müdürlüğü rütbesinde  “Kriminalistik Uzmanlığı” yanında Polis Enstitüsünde “Silah Bilgisi ve Atış Dersi” öğretmenliği yapar. 1980 yılında da Emniyet Teşkilatında bir başka ilke imza atarak, “Silah Bilgisi ve Silah Kataloğu” adlı bir kitap yazar. Kitabının önsözündeki şu açıklama önem arzeder: “Bir güvenlik örgütü mensubu ve öğretim görevlisi olarak; ‘Silah Bilgisi ve Atış Tekniği’ konusunda mekanik bilgileri kapsayan bir kitabın bulunmaması beni böyle bir kitap hazırlamaya teşvik etmiştir.”

1977 yılından itibaren Şube Müdürü olarak görev yaptığı dairesinde Dairenin Kurucu Başkanı, Yusuf AYDIN'ın (Kriminal polisliğin duayenlerinden ve ayni zamanda hocamız olan ve de 2006 yılında aramızdan ayrılan değerli meslek büyüğümüzü/müdürümüzü bu vesileyle bir kez daha rahmet ve saygıyla anıyorum.) Emniyet Genel Müdür Yardımcılığına atanmasıyla 1981-1984 yılları arası vekaleten Daire Başkanı olarak görevlendirilmiş, 1984 yılı içersinde de Kriminal Polis Laboratuarları Daire Başkanlığına asaleten atanmıştır.

(O yıllarda özellikle makamlara yapılan atama sonrasında rütbe intibakı gerçekleşirken, sonraki yıllarda emniyet müdürlüğü rütbesi kendi içersinde süre ve görev açısından bir esasa bağlanmıştır.)

1993 yılına kadar sürdürdüğü Daire Başkanlığı görevinin ardından (1993-95) Polis Başmüfettişi olarak Teftiş Kuruluna oradan da (1996-1999) APK uzmanlığına geçmiş; 1999-2001 yılları arası Emniyet Genel Müdür Yardımcılığı görevinin ardından yeniden APK’ya dönüş yapmış ve 2005 yılının ilk günlerinde emekli olmuştur.

Onunla ilgili birkaç anekdotu aktarmakta yarar görüyorum. Özellikle silah, melbusat, teçhizat ihalelerindeki titizliği, dikkati, araştırmacı yapısıyla teşkilata/devlete trilyonlar kazandırmıştır. Bir dönem koruma araçlarının toplatılması için düğmeye basarak gerekli/gereksiz araç, benzin, personel sarfiyatının asgari hale dönüşmesine ön ayak olmuştur. Hatta o dönemin cumhurbaşkanlığından tutunda, bakan ve kuvvet komutanlarına bir dönem için tahsis edilen ve arkasından takibi yapılmayan uygulamalara -kendisini o göreve getiren dönemin içişleri bakanı ile de ters düşme pahasına- son verirken arı kovanına da çomak sokmuştur. Doğru bildiği yoldan, prensiplerinden ayrılmayarak, siyasi müdahalelere taviz vermemiş, kendi iradesi ile genel müdür yardımcılığı görevinden ayrılmış; makam uğruna eğilmeyi, taviz vermeyi kendisine düstur edinmemiştir. Daha öncesinde de daire başkanlığından alındıktan sonra mağduriyetine istinaden dava açmış ancak kazanmasına rağmen daire başkanlığı koltuğuna yeniden oturmayı -kendisinden sonrakileri mağdur etmemek adına- yeğlememiştir.

Muhittin Kaya müdürümüz, kriminal polisliği yanında Ankara adliyesinde uzman bilirkişi olarak tanınan, güvenilen bir isim olmuştur. Bir dönem daire başkanlığı, emniyet genel müdür yardımcılığı görevlerinde sayısız gelişmelere imzasını atmış, nöbeti kendisinden sonrakilere devrederek emekli olmuştur. O emekli olunca bir köşeye çekilmeyip yıllar önce almış olduğu hukuk diplomasını çıkarmış, avukatlık stajının ardından bundan sonraki yaşamına bir hukuk adamı olarak devam etmeye karar vermiştir.

Yıllar geçer müdürümüz/hocamız emekli olur, bizlerde 1. sınıf rütbesine ulaşırız. APK/Strateji Dairesinde bekleme süresinin ardından Teftiş Kuruluna -özellikle o dönemler özlük haklarını almak açısından- geçmek için siyasi mülahazalar, referanslar seslendirilmekten öte olmazsa olmaz gibiydi. Çok az bir umut ise meslek büyüklerinin el tutmasıydı. İşi şansa bırakmamak için siyasi referanslar arayadururken Muhittin müdürümüzle -yazının giriş paragrafındaki açıklamaya çalıştığım- o karşılaşma benim açımdan bir şans olmuş, umuda dönüşmüş; siyasi mülahazalara girmeden, -dönem arkadaşlarımın büyük bir bölümü ile- meslek büyüklerimin desteğiyle teftiş kuruluna geçmiştim.

O, meslek yıllarındaki enerjisini yukarıda kısmen aktarmaya çalıştığım biyografisine de yansıtmış; görev anlayışı, bilgi birikimi ile meslektaşlarına örnek olmuş; öğretmenliği/ders kitapları ile de binlerce öğrenciye rehber ve kaynak olmuştur. Bir görev adamı olarak Emniyet Teşkilatın da ilklere imza atmış, 42 yıl bir fiil çalıştığı kurumundan dimdik bir şekilde ayrılmıştır. Emeklilik sonrası Başkent Ankara’da kendine yeni bir sayfa açarak bu kez bir hukuk adamı olarak, bundan sonraki yaşamını anlamlandırmaktadır.

Emniyet Teşkilatının yetiştirmiş olduğu seçkin insanlar ve değerler arasında Muhittin KAYA müdürümüzün yeri müstesna olup, örnek bir büyüğümüz olarak gönlümüzdeki yeri her zaman saygın kalacaktır. (Eylül 2011)

Remzi KOÇÖZ